Samenwerken

SAMENWERKEN – hoe moeilijk kan het zijn?

”Het aardige van teamwerk is dat je altijd anderen aan jouw kant hebt.”  Margaret Carty

Samenwerken – je bereikt er zóveel mee; en hoogstwaarschijnlijk sowieso meer dan in je eentje. Het is lucratief voor íedere werkende: de werknemer, de werkgever, de leidinggevende, de zzp-er.

Op het oog lijkt samenwerken eenvoudig en voor de hand liggend. We zijn sociale wezens, erop ingesteld om met elkaar te leven – in een verbond van afspraken en in een verbond van samenwerking. Dus samen een klus klaren, hoe moeilijk kan het zijn?
In de praktijk valt het echter best tegen. Ons ego botst met andere ego’s. We doen ons best, maar voelen dat we de ander niet kunnen bereiken of begrijpen, of dat we zelf niet uit de verf komen.

Aandachtspunten samenwerken

Heel belangrijk in samenwerking – een beetje een open deur natuurlijk – is luisteren naar de ander. Maar luisteren is zó moeilijk! Met onze smartphone en laptop zijn we steeds meer gewend geraakt om te zenden in plaats van te ontvangen.
Maar bovenal speelt je eigen ego je parten: je hebt een wil, een mening, je onvermogen en je onzekerheden. Je bent gericht op waardering, je wil gezien en gehoord worden. Je houdt vooral van jezelf en van hoe jij de dingen ziet. Jouw aanpak is het beste. Je wil je manifesteren.

Je ego zoekt verbinding 

We willen graag onze mening delen of mensen ervan overtuigen dat onze inzichten toch echt de beste zijn. Het gaat verder dan een mening, het gaat om een stukje ‘jij’, dus een stukje ego, waarvan je het belangrijk vindt dat deze wordt gerespecteerd en op waarde geschat.

Om dit ego kalm te houden, hebben we van nature een sterke voorkeur voor mensen die dezelfde ideeën en opvattingen delen, niet alleen over werk, maar ook over ons wereldbeeld. Hoe minder weerstand de ander biedt, hoe meer we in onze comfortzone kunnen blijven. En dat is lekker.
Het versterkt ook de band en met de ander, omdat een ‘gelijkdenkende’ ons bevestigt in onze identiteit: ‘Zie je wel dat ik oké ben, want hij denkt er precies zo over…’

Luisteren is echt lastig

Deze psychologie maakt dat we niet alleen moeizaam luisteren, maar het vooral heel lastig vinden om écht open te staan voor andere ideeën of meningen.

Terwijl jouw collega bezig is met het uiteenzetten van zijn standpunt, heb je hem waarschijnlijk in je hoofd al van repliek gediend en terwijl je daarmee bezig bent, luister je niet. Niet echt. Je bent vooral bezig met je eigen reactie, je volharding in je eigen mening en je gehechtheid aan jouw werkwijze.

Daarnaast kost luisteren ons veel minder energie dan praten; dat verklaart waarom we makkelijk afgeleid raken, wegdromen of alvast nadenken over onze reactie op wat we horen. Dat nadenken gaat ten koste van het luisteren; we zijn dus echt niet goed in twee dingen tegelijk doen!

We zijn allemaal anders

Een waarheid als een koe: iedereen is anders, doet anders, leert anders. Niks nieuws en dat hoeft geen probleem te zijn, mits we hier rekening mee houden in de samenwerking. Er zijn verschillende manieren en persoonlijkheidstests om te bepalen wat jouw belangrijkste kernwaarden zijn en wat die van een ander. Als je Googelt op ‘Wie ben ik’ ontdek je dat er veel boeken geschreven zijn die ingaan op deze vraag. Of snuffel eens rond op 123test.nl, een website waar je diverse gratis tests kunt doen, zoals het Enneagram of de DISC test.

Persoonlijkheidstest

De DISC test wordt veel toegepast in organisaties en deelt mensen op in vier kleuren: rood, geel, groen en blauw. Elke kleur staat voor een karakteristiek: rood is dominant, blauw staat voor consciëntieus, geel is invloed en groen staat voor stabiel en sociaal. Het is goed om te weten welke kleuren jouw collega’s hebben, en welke je zelf hebt. Als je zelf bijvoorbeeld een hoog percentage rood (dominantie) hebt in je ‘schijf van vier’, kun je proberen iets meer te luisteren en openminded te zijn. Ben je daarentegen juist meegaand, dan kun je inzetten op een actievere meningsvorming. Zo kun je tijdens het samenwerken rekening houden met elkaar en tegelijkertijd werken aan je persoonlijke ontwikkeling. De kleuren kennen van je collega’s of zakelijke partners, zorgt bovendien voor meer begrip.

Toch voelen we ondanks alles weleens ergernis of zelfs boosheid over het gedrag van de ander. Er zijn enkele aandachtspunten in je manier van denken die dan enorm kunnen helpen.

• ‘Ergernis is een keuze’. Je kunt ervoor kiezen je te laten meeslepen met je gevoel van irritatie. Het is heel makkelijk om irritatie bij jezelf te voeden; het lijkt zelfs de weg van de minste weerstand te zijn. Maar je kunt er bewust voor kiezen om ergernis niet aan je te laten komen, als je je schouders erbij ophaalt en tegen jezelf zegt dat het géén zin heeft om je hierdoor te laten raken. Ergernis levert je namelijk NIKS op!
• Onprettig gedrag van een ander heeft altijd een reden. Misschien handelt iemand zo uit onzekerheid, omdat hij thuis een probleem heeft, hij niet zo lekker in zijn vel zit, of omdat hij geleerd heeft dat dit de manier is om iets te bereiken. Als je je focust op begrip, haal je vanzelf de focus weg van je eigen ergernis.
• Aannames: we denken soms dat de ander iets doet omdat hij geen respect voor jou heeft, omdat hij maar niet wil luisteren, omdat hij je expres een hak wil zetten. Dat hoeft echter absoluut niet het geval te zijn! Dergelijke aannames voeden je ergernis, stop er dus onmiddellijk mee.
• Als je opdrachtgever zich autoritair opstelt, bedenk dan dat jij iets kunt wat hij niet kan; daarom ben je ingehuurd. Met dit in je achterhoofd kun je het gesprek over de verwachtingen en eisen van de opdrachtgever gelijkwaardiger aangaan.

Samenwerken vanuit de thuiswerk situatie

Zoomen…, gék worden we er ondertussen van! Samenwerking vraagt nu méér inspanning, maar het loont beslist als je met elkaar bereid bent hierop extra in te zetten. Je kunt het volgende stappenplan gebruiken.

DOEL

1. Bespreek met je team of je opdrachtgever welk doel je wil behalen en maak dit doel SMART, dat wil zeggen:

• Specifiek en concreet, niet vaag of onduidelijk;
• Meetbaar: formuleer de eisen waar het doel aan moet voldoen;
• Acceptabel, want je wil commitment van iedere betrokkene;
• Realistisch: het doel moet haalbaar zijn;
• Tijdgebonden: zet piketpaaltjes wanneer wat klaar moet zijn.

TAAKVERDELING

2. Bepaal met elkaar wie wat doet, en wanneer. Het is belangrijk dat ieder de taak krijgt die bij hem past en aansluit op diens competenties. Er zijn mensen die snel ‘ja’ zeggen en mensen die juist graag hun snor drukken. Waak ervoor dat de taken eerlijk verdeeld worden.
   Als jouw opdrachtgever ook taken heeft – om jou het werken mogelijk te maken of de voortgang te garanderen – mag je hier ook eisen aan stellen.

EFFECTIEF GEDRAG

3. Zoals we eerder zagen, kunnen er allerlei oorzaken zijn die ervoor zorgen dat mensen minder verdraagzaam zijn. Herken je eigen valkuilen, neem een open houding aan, probeer te luisteren en begrip te hebben voor de ander.
   Ben je geïnteresseerd om hier meer over te lezen? De Roos van Leary is een overzichtelijk gedragsmodel, en helpt om gedrag en communicatie te begrijpen én te beïnvloeden.

TEAMMODEL

4. Dit punt gaat over samenwerken in een team. Hieronder zie je de Piramide van Lecioni, met een toelichting.
Een team waarbij dit in orde is, is een sterk team. Mensen in zo’n team zullen niet alleen veel meer bereiken, maar ook veel
werkplezier beleven.

Resultaat: blijf focussen op het gezamenlijke resultaat
Neem verantwoordelijkheid: niet alleen voor je eigen taken, maar spreek elkaar aan indien nodig
Commitment: is noodzakelijk om mensen in beweging te brengen.
Angst voor conflicten: zorgt ervoor dat mensen zich niet uitspreken, verantwoordelijkheid, commitment en vertrouwen lijden hieronder
Vertrouwen: fouten mogen maken, je kwetsbaar opstellen, je kunnen uitspreken. Zonder vertrouwen geen vruchtbare en plezierige samenwerking.

Bekijk de video Sterk staaltje van samenwerking

Samenwerken is gedeelde afhankelijkheid

Welke verhouding je ook hebt tot de persoon met wie je samenwerkt, we zagen al eerder dat je een taak nooit goed kan uitvoeren als deze niet duidelijk (‘smart’) is omschreven. Samenwerken begint daarom altijd aan de bron: wat zijn heel concreet jouw taken, hoe moeten ze worden uitgevoerd en binnen welk tijdsbestek? Kortom: wat wordt er precies van je verwacht?
Maar omgekeerd geldt ook: wat mag jij van je leidinggevende, je collega, je opdrachtgever verwachten? Welke mate van zelfstandigheid wordt er van je verwacht, waar kun je om hulp vragen en hoe toegankelijk is de ander voor deze hulp?
Communiceren over en gedurende de opdracht is te allen tijde belangrijk. Er is sprake van een overall afhankelijkheid, waarbij beide partijen gebaat zijn bij een goede samenwerking.

Tenslotte. We hebben het hier over samenwerken in diverse vormen en over wat je van elkaar hoopt en mag verwachten. Vergeet alleen niet dat jijzelf een belangrijke schakel bent in de samenwerking. Modellen werken alleen als jij je best doet voor jouw aandeel in het geheel. Prettig samenwerken begint bij jezelf!

Onderhandelen, hoe doe je dat?

Tijdens het samenwerken kan zich een meningsverschil ontwikkelen, en dan wordt onderhandelen een onderdeel van samenwerken. Onderhandelen kan klinken als: ‘Hoeveel valt er voor mij te winnen? Zal ik vol voor de winst gaan en proberen mijn zin te krijgen?’ Maar als je van de ander, veelal je collega, een verliezer maakt, kun je een tegenreactie verwachten. Sowieso is het niet bevorderlijk voor het commitment en vertrouwen in het team, als een groep of één belanghebbende zijn zin doordrukt. Veel effectiever én prettiger is het om te streven naar een uitkomst waarbij beide partijen tevreden zijn. Een win-win situatie dus.

Dit kun je bereiken door een oplossing te zoeken op het punt waar twee meningen lijnrecht tegenover elkaar staan.

Hoe?

Persoon A wil de deur open om diverse redenen, waarvan de belangrijkste is: hij wil frisse lucht.
Persoon B wil de deur dicht om diverse redenen, waarvan de belangrijkste: hij krijgt het anders koud.
DE vraag die nu gesteld moet worden is: “Hoe zorg je ervoor dat A frisse lucht krijgt, zonder dat B het koud krijgt?” Over deze vraag ga je samen nadenken. Zeer waarschijnlijk vind je creatieve oplossingen.

Een ander voorbeeld:
Persoon A wil een spannende, gewaagde reclametekst om de aandacht te trekken.
Persoon B wil een waarheidsgetrouwe inhoud, om geloofwaardig over te komen.
DE vraag hier is dus: “Hoe kan de reclametekst spannend zijn en toch geloofwaardig?”

Het brengt mensen dichter tot elkaar om samen te zoeken naar een goed antwoord op DEZELFDE vraag. Kom je er toch niet uit, ga dan voor een compromis. Omdat beide partijen niet helemaal winnen en niet helemaal verliezen, is dat uiteindelijk een prima tweede keuze.

De samenwerkende ZZP-er

Samenwerken is op kantoor misschien iets vanzelfsprekender dan voor de zzp-er. Een zzp-er wordt niet voor niets ook wel ‘éénpitter’ genoemd. Toch kan een ZZP-er heel constructief samenwerken met een ándere ZZP-er, bijvoorbeeld in de volgende situaties:

• De opdracht is te groot voor jou alleen;
• Je ontbeert een bepaalde expertise, die nodig is om de opdracht succesvol uit te voeren;
• Je beschikt niet over de juiste materialen;
• Het is de eis van de opdrachtgever bijv. voor extra zekerheid bij jouw uitval door ziekte;
• Je kunt goedkoper inkopen (diensten/materialen) als je meer of vaker afneemt;
• Je hebt graag een sparringpartner voor feedback en om je in je vak te blijven ontwikkelen.

Hoe en waar vind je een samenwerkingspartner?

Wil je als zzp-er samenwerken dan ontkom je er niet aan: je loopt zeker geschikte partners mis als je niet actief en doelgericht gaat netwerken. Hoewel veel mensen er tegenop zien, is het resultaat vaak verrassend en inspirerend – dus hup, even door die zure appel!

Netwerken kan op diverse manieren:

• Via Twitter
• Via Facebook
• Middels het bezoeken van netwerkbijeenkomsten
• Door het zelf organiseren van bijeenkomsten
• Door je aan te sluiten bij clubs die gericht zijn op netwerkactiviteiten. Zo zijn er speciale netwerkclubs voor vrouwen, netwerken voor winkeliers, er zijn lokale of juist internationale netwerkgroepen, branchegerichte netwerkgroepen, etc.
• Door met je laptop te vertrekken uit de thuisomgeving en te kiezen voor een flexplek in een bedrijvenpand. ‘Coworking’ zoals dat heet, is gezellig, goed voor de balans privé -werk én levert je vaak spontane contacten op.

Bekijk de video over De samenwerkende zzp-er

Nog even op een rijtje…

TIPS voor een prettige samenwerking

• Ken jezelf, ken je competenties en je valkuilen en weet wat je nodig hebt;
• Verdiep je in de ander, in zijn voorkeuren en gedragsstijlen;
• Maak elke opdracht SMART en blijf dit herhalen als jij of de ander dreigt af te dwalen;
• Stel je openminded op en durf jezelf ook eens ongelijk te geven;
• Ergernis is vaak niet nodig, laat je niet meeslepen;
• Blijf communiceren, spreek je uit, en neem je verantwoordelijkheid.

Ontwikkel je samenwerk-skills

Wie niet kan of wil samenwerken, of niet bereid is om deze vaardigheid te ontwikkelen, maakt het zichzelf onnodig moeilijk. Werkplezier, succes, efficiëntie, persoonlijke groei: in alle facetten zul je erop moeten toeleggen… Bovendien concurreer je met anderen die wél samenwerken. En dan sta je meteen met 1-0 achter.

Je hebt gezien dat samenwerken niet zomaar vanzelf goed gaat. Maar…. je kunt jezelf hier absoluut in ontwikkelen. In de online training Versterk je professionaliteit worden alle kanten van samenwerken belicht. Dus als je je hier verder in wilt ontwikkelen…
Het bijkomende goede nieuws is dat het je veel méér zal opleveren dan alleen een prettige samenwerking!